De ecokathedraal
“Uren, dagen, maanden, jaren, niemand weet hoe de omgeving er hier over honderd jaar uit zal zien.” Zomaar een regel uit het boek wat Peter Wouda mij gaf, vlak voordat ik weer richting Utrecht vertrok. Ik was zojuist bij de ‘ecokathedraal’ in Heerenveen geweest, en was er behoorlijk van onder de indruk.
Nog voor ik arriveerde bij de afgesproken plek, op een kruispunt van wegen in een doodgewone woonwijk, hoorde ik het schuren van tegels. Een klein groepje mannen was aan het sjouwen met stenen in allerlei soorten en maten. Wat ze precies aan het bouwen waren was me nog niet duidelijk. Ik werd voorgesteld aan Peter Wouda, die eruit zag als een noeste bouwvakker. Niets is echter minder waar, want Peter is fotograaf. Voor een fotoreportage, jaren terug, leerde hij Louis Le Roy kennen. Le Roy is de bedenker van de ecokathedraal en startte in 1966 het eerste bouwwerk, in Mildam. Peter klopt zijn handen schoon en neemt me mee voor een rondleiding door de kathedraal.
Op het begin is het nog open, daar wordt gebouwd aan een klein amfitheater. Maar al snel rijzen aan alle kanten hoge bomen langs mij op. Naast het kronkelpaadje zijn allerlei bouwwerken te vinden. Bijna allemaal van tegels gemaakt, alhoewel er ook sommige houthopen zichtbaar zijn. Bijna alles is overgroeid met groen en het hoogteverschil geeft een buitenlands gevoel. Het is er ook direct een paar graden koeler. Al met al een vreemde gewaarwording, met telkens zichtbare stukken steen te midden van vijftig tinten groen.
“We mogen hier honderd jaar bouwen!”
“De bedoeling van zo’n bouwwerk is om een ideale samenwerking tussen mens en natuur te laten zien. Er is geen bouwtekening, geen plan, alleen maar een idee om te bouwen, in hetzelfde tempo als de natuur. Dat betekent dat we alles met de hand doen, zodat het langzaam groeit. Vroeger, in de Middeleeuwen, duurde de bouw van een kathedraal eeuwen. Veel generaties hebben eraan gewerkt zonder het begin of eind te zien of te begrijpen. Dat element komt ook terug in dit project. We hebben een contract met de gemeente dat we hier in ieder geval honderd jaar mogen bouwen!”
De kathedraal beslaat maar een smalle strook tussen twee wegen in, maar terwijl ik er doorheen loop ben ik me maar weinig bewust van de buitenwereld. “Er zijn wel wat bomen aangeplant, maar voor de rest hebben we niets gezaaid. We snoeien ook eigenlijk alleen als de doorgang belemmerd wordt. De natuur kan hier haar gang gaan, wat heeft geresulteerd in een hoge biodiversiteit. Het is belangrijk dat mensen weer leren om te gaan met natuur, we zijn zó ver afgedreven van het contact met ‘moeder aarde’, dat het is nodig om te re-integreren. En dat is één van de effecten die een plek als deze heeft. Mensen komen hier samen, gebruiken deze plek om afzondering te vinden.” Niet veel later lopen we langs een keurig onderhouden caviagraf. Ook daar wordt de kathedraal voor gebruikt.
“We hebben hier een prachtig stuk natuur”
“Soms ligt er ook wel eens rotzooi, natuurlijk. Er is een groep jongeren die hier vaak komt. Samen met hen hebben we een speciaal stuk ingericht. Af en toe maak ik ’s avonds een rondje door de kathedraal. Als die jongens dan wat troep hebben gemaakt wordt ik niet boos, dat werkt helemaal niet. Ik begin dan gewoon met opruimen en even later helpen ze zelf mee. Er is ook buurtbewoonster die af en toe al het vuil wat ze tegenkomt verzamelt in een zak, die de gemeente dan weer opruimt; dat werkt perfect!”
“Ik ben bestuurslid van Stichting Tijd. Die stichting is in het leven geroepen omdat er op andere plekken ook kathedralen ontstonden. Enige organisatie is dan nodig, en zorgt ook voor continuïteit.” Le Roy is inmiddels overleden, maar zijn werk leeft inderdaad voort. Peter vertelt: “Le Roy was een natuurfilosoof, die veel heeft nagedacht over ruimte en tijd. De ecokathedraal helpt ons die dingen te begrijpen. Het is behoorlijk complex, het idee laat zich makkelijker vangen in beelden dan in woorden. Hoe dan ook, ik geloof echt dat dit een mooie manier is om Groen Dichterbij tot uiting te brengen. De buurt leeft mee, we hebben hier weer een prachtig stuk natuur waarmee we anderen weer kunnen inspireren.”
