Tuin en moestuin
Kweektips tomaat
Niets is lekkerder dan een zelfgekweekt tomaatje! Maar, tomaten kweken brengt wel een paar uitdagingen met zich mee. De tomaat hoort namelijk bij de gevoelige gewassen; hij kan niet tegen kou en vorst en is gevoelig voor plantenziekten. Zet tomaten daarom niet voor 15 mei buiten (IJsheiligen), want dat overleven ze niet.
Zaaien
Tomaten kun je het beste zaaien rond eind maart of de eerste week van april. Alle tomatensoorten worden eerst binnen gezaaid. Zaai ongeveer ½ cm diep, dek het bakje af met doorzichtig plastic en zet het op een plek waar het potje warmte van onder krijgt. Zodra het plantje gekiemd is, zet je het op een lichte zonnige plek op de vensterbank. Als je vroeg begint met zaaien, weet je zeker dat jouw zaailingen ná de IJsheiligen groot en sterk genoeg zijn om buiten af te harden (afharden is rustig wennen aan de buitenomstandigheden). Buiten hebben ze dan nog ruim de tijd, tot begin september, om door te groeien en vruchten te ontwikkelen.
Kiemen
Bij kamertemperatuur duurt het kiemen ongeveer twee weken, dus je moet even geduldig zijn en de grond goed vochtig houden. Gedurende het kiemen heeft de tomaat voldoende water nodig; de grond moet altijd goed vochtig zijn, maar ook weer niet kletsnat.
Verpotten
Als de kiemen de eerste blaadjes hebben gekregen, mogen ze worden verspeend. Dit betekent dat de dicht op elkaar staande kiemplanten in afzonderlijke potjes worden gezet. Het hangt van de soort tomaat af hoeveel ruimte hij nodig heeft. Na het kiemen mogen de planten ook wat koeler staan, maar wel nog steeds op een zonnige plek! Ook als je ze buiten uitplant of in potten buiten zet, kies je een zonnige plek in de tuin of op het balkon uit. Je kunt het beste een plek uitkiezen waarbij de bladeren niet nat kunnen worden door eventuele regen.
Verzorging
Zodra je plantje groter is, geef dan altijd dicht op de grond water en nooit over de plant heen. Tomaten kunnen niet tegen direct water op de bladeren of vruchten. Soms krijgt de plant de zogenoemde aardappelziekte, de bladeren en vruchten worden dan bruin. Als dat het geval is, gooi de plant dan niet op de composthoop, maar verbrand hem. Heb je eerder al tomaten in de tuin gehad? Kies dan dit jaar niet voor dezelfde plek. Hierdoor voorkom je het verspreiden van de aardappelziekte. Wanneer jouw plant deze ziekte te pakken heeft, kun je de tomaten die nog niet bruin zijn het beste direct oogsten. De meeste tomatenplanten begeven het onder invloed van vocht en wind in het najaar.
De tomatenplant groeit de hoogte in. Ondersteun de plant daaromdoor middel van een stok van minimaal 1 meter hoog. Zet de stok dicht bij de plant en diep in de grond, zodat hij stevig staat. Zodra er meer tomaten groeien komt er namelijk best wat gewicht op de plant. Als de plant 20-30 cm hoog is, bind je de dikke steel vast aan de stok. Na elke 25 cm (de plant groeit inmiddels door) zet je de plant weer aan de stok vast. Met het vastbinden aan de stok zorg je ervoor dat de hoofdstengel recht blijft, recht naar boven groeit en niet omvalt.
Dieven en toppen
Dieven is heel belangrijk bij het kweken van tomaten. Bij de hoofdstengel en de zijstengels zie je al snel dat kleine stengeltjes in de oksels van de plant groeien. Dit zijn dieven en die willen we zo snel mogelijk verwijderen. De energie die de plant in het maken van de dieven stopt, wil je namelijk juist naar de tomaten sturen. Je kunt het beste om de twee dagen controleren of er nieuwe dieven zijn. Je kunt ze gewoon weghalen met de hand.
De tomaat heeft veel tijd nodig om te rijpen. In het najaar knippen we de bovenkant van de plant eraf, zodat alle energie in het rijpingsproces van de tomaat wordt gestoken. Dit noemen we toppen. Je kunt dit doen als je drie trossen tomaten boven elkaar ziet groeien. De plant is dan zeker al hoger dan een halve meter.
Oogsten
Oogsten kun je vanaf eind juli, en in augustus en september, doen. Tomaten rijpen van binnenuit. Zijn je tomaatjes nog groen, maar moet je ze vanwege het natte weer toch oogsten? Laat ze dan binnen narijpen. Je kunt beter oogsten als de tomaat nog niet helemaal rijp is en ze nog een paar dagen binnen laten narijpen. Als je voor de snoeptomaatjes gaat, dus meteen wilt snoepen, pak dan de tomaatjes die al helemaal rijp zijn.
Extra informatie
Als tomaten op de grond terecht komen, gaan ze rotten. Het vastbinden is een goede manier om dit te voorkomen. Je kunt geoogste tomaten het beste buiten de koelkast bewaren, hierdoor gaat de smaak niet achteruit.
Voor je tomatenplanten die buiten staan, kun je een klein afdakje bouwen zodat er zo weinig mogelijk regen op de plant terecht komt. Even wat nattigheid kan wel, maar de plant moet snel weer kunnen opdrogen. Hier en daar een paar bladeren verwijderen kan hier bij helpen. Zo kan het zonlicht ook beter bij de tomaat komen.
Gun je anderen ook een tomatenplantje? De dieven uit de bladoksels kun je prima gebruiken om te stekken en tomatenplantjes uit te delen.
Handige moestuin-downloads
We helpen je graag om jouw moestuin tot een succes te maken. Download de gratis IVN Zaaikalender, het Moestuinplan, handige tips voor verpotten of de instructie voor het insectenhotel.
